Kutsal Direniş (Film Tahlili)

KUTSAL DİRENİŞ

 Künye

 Orijinal Ad: Yadon İlaheyya

 Yönetmen ve Senarist:  Elia Suleiman

 Yıl: 2001

 IMDB:  6,6

 Tür: Dram, Romantik, Savaş, Komedi

 Dil: Arapça, ibranice, ingilizce

 Oyuncular: Elia Suleiman, Manal Khader,
 George Ibrahim, Amer Daher, Jamel Daher

 Ülke: Fransa, Fas, Almanya, Filistin

 Süre:  1,32 dk

   Ödüller

•            FIPRESCI Ödülü (55.Cannes Film Festivali-2002)
•           Jüri Özel Ödülü   (55.Cannes Film Festivali-2002)

Özet

 Filistin ve İsrail arasındaki gerginlik ve bu gerginliğin tam ortasında küçük bir kasaba, Nazareth. Bu küçük kasabada yaşayan ve iş hayatındaki başarısızlığın yarattığı baskıdan bunalan bir adam (ES’in babası) , hayatının dizginlerini eline alarak çevresindekilere duyduğu küçük düşmanlıklarından zincirleme bir reaksiyon yaratmaya çalışır ve sonunda kendi kendini mahveder.

 Kudüs’te yaşayan Filistinli bir genç adam ile Ramallah’ta yaşayan Filistinli genç bir kadın bir birlerine âşıktır.  Genç adam -ES- , hasta babasıyla aşk hayatı arasında gidip gelerek yaşamını sürdürmeye çalışır. Siyasi konumdan ötürü, kadının hareket özgürlüğü İsrail Ordusu’nun iki şehir arasına kurduğu kontrol noktalarında son bulmaktadır. Birbirlerinin yaşadığı şehirlere giremeyen âşıklar, kontrol noktasının hemen yanındaki kuytu bir alanda buluşurlar. Kuşatmayla yüz yüze oldukları için, özel anlarını gizlilik içinde paylaşamamakta ve ilişkilerini yaşayamamaktadırlar. Her ne kadar bu durum gerginliği arttırsa da isyan ve aşkın gücü ile bambaşka bir hayal âlemi içine kaçmakta bulurlar çıkış yolunu.

Değerlendirme

 Filmin hem yazarı hem de yönetmeni olan Elia Suleiman, filmde oyunculuğunu da sergileyerek Woody Allen ve Charlie Chaplin ile kıyaslanmaktadır. Zira Allen’ın zekâsı ve kendisiyle alay edebilen bir espri anlayışı ve Chaplin’in sessiz komedideki yeteneğine sahip olduğu düşünülmektedir. Kutsal Direniş, bir sessiz film değildir ancak Batı Şeria ve İsrail’de geçen su katılmadık, romantik bir komedidir. Filmde her ne kadar belirgin bir kahraman olmasa da alışılmadık bir hiciv anlayışı söz konusudur.

 Elia Suleiman filmlerinde savaş bitmiş ancak bir tür didişme zemini devam ediyor. Suleiman, aile ve mahalle çevresiyle sınırlı kent nesnelliğinin bir parçasında gündelik yaşam pratiklerine ait gözlemlerini aktarıyor bize. Filmin en unutulmaz repliklerinden biri:

“ ―Komşu çöplerini niye benim bahçeme atıyorsun? Utanmıyor musun?

―Evet komşu! Bahçene attığım çöpler senin bizim bahçemize attığın çöplerdir.

―Ee ne olmuş? Yine de ayıp. Her şeyden önce komşular birbirlerine saygılı olmalıdır. Niçin sorunu önce bana söylemedin? Tanrı dili bize bunun için vermedi mi?”

 Elia Suleiman babasından dinlediği; yer yer ona not ettirdiği cümleler üzerinde hiç yaşamadığı olayları babasının dili üzerinden sinemaya aktarmaya çalıştı. Bunun ilk örneğini “Kutsal Direniş” ile gerçekleştirdi. Film oldukça güçlü bir mizahı içinde barındıran kara komediydi. Elia Suleiman sinemasının belki de en vurucu noktası mizahtır ve bu, filmlerinde güçlü bir şekilde hissedilir. Mizahının kaynağı varoluşsal bir problem olarak gördüğü İsrail’in Filistin’i işgali ve onun yarattığı trajedidir.

“―Cevap ver 24.

―Dinliyorum.

―Geçmeye çalışan bir balon var, aşağı indirelim mi?

―Talimat için beklemede kalın.”

 İşte bu kısa diyalog, 1948 sonrasında İsraillilerin Filistinlilere yaşattığı dramın bir özeti niteliğindedir. Zira Filistinlilerin yüzyıllardır yaşadıkları bu topraklarda bir yıl içinde azınlık konumuna düştüğü yıldır 1948. Dolayısıyla bu dönem; sinemasından, edebiyatına, tarihinden sosyolojisine kadar neredeyse tüm çalışma alanlarında temel bir tarih olarak kabul edilir.

 Bu noktada, sonuç kısmını Elia Suleiman’a bırakmak en doğrusu:

“Birisinin hayal gücünü tutuklayamazsınız. Benim sahip olmak istediğim şey böyle bir şey. Ve başka insanların da buna sahip olmasını istiyorum. Bu yüzden ben çok Filistinliyim. Çok Filistinliyim, çünkü Filistin yok.”

Burak Derneği Bülten, sayı 4, 2018, bahar.

*Bu yazıda m_berdibek'in TRAJEDİDEN MİZAH ÇIKARMAK: ELİA SULEİMAN isimli yazısından alıntılar yapılmıştır.